Pobudki do robienia rachunku sumienia.

1. Pilnie badaj swoje sumienie, przypo­minaj sobie grzechy od ostatniej dobrze odprawionej spowiedzi, a tak uskutecznisz rachunek sumienia.

2. Nim się zabierzesz do badania, pierwej poproś o światło Ducha Świętego, aby ciemności umysłu twojego rozproszył i winy twoje jasno tobie przed oczy postawił.

1.

a. Wiadomo nam, że ludzie prawie wszyscy uganiają się za zyskami, na podobieństwo
bankierów co dzień obliczają zarówno przychód jak rozchód. O dobra doczesne tak się troszczą, a o wiecznych częstokroć zapominają.

b. My dla zapewnienia sobie skarbu w nie­bie stańmy się duchownymi bankierami. „Najlep­szym bankierem— mówi Jan Klimak—-jest ów, co każdego dnia wieczorem zysk i stratę obli­cza, i codziennym rachunkiem swoje sumienie roztrząsa “.

c. Jesteśmy grzesznikami, musimy czynić pokutę, aby się poprawić. Skuteczny ku temu środek między innymi podaje Św. Jan Chryzo­stom temi słowy:

„Roztrząsaj każdego dnia sumienie swoje i nie pierwej zasypiaj, aż myślą przebiegniesz, ileś. w ciągu dnia .czasu zmarnował, jakeś dzień przepędził, pytaj sie­bie i do odpowiedzi zmuszaj bezstronnej. Gdy tak czynić będziesz, wielkie postępy w dosko­nałości zrobisz“.

d. „Roztrząsaj sumienie swoje — mówi Augustyn święty—nie oszczędzaj siebie, rachuj się bezstronnie, nic nie ukrywaj ale z głębi duszy wszystkie przewinienia swoje wyciągaj i karę na nie stosowną nakładaj.

Kto nie wie, że grzeszy, ten o poprawie nie myśli: wniknij w siebie, poznaj swoje wykroczenia, a pewno do poprawy się zabierzesz

e. „Są tacy, którzy swoje wady, za cnoty poczytują; więc bądź ostrożnym, złego za dobre nie bierz, gań siebie, obowiązek oskarży­ciela spełniaj, potem sędziego, na koniec orędownika”.

2.

a. Pragniesz zapewnie, abyś był przezna­czonym do szczęśliwej wieczności. Zabiegaj więc jak możesz, aby się pragnieniu temu za­dość stało.Według ś. Grzegorza, ważnym  bardzo znakiem przeznaczenia jest pilny ra­chunek sumienia, co dzień uskuteczniany.

Odrzuconych cechą—mówi dalej tenże święty— jest zawsze źle czynić, i nigdy tego co uczy­nili, nie odwoływać. A przeciwnie cechą wy­branych jest czyny swoje codzień roztrząsać, począwszy od myśli, jako ich źródła“.

b. Wejdź w tajniki serca swego—mówi Św. Fulgencyusz — tam się oskarżaj, abyś przez  oskarżanie mógł się obronić; tam się pokony­waj, tam się karć, jeśli trafić chcesz do szczę­śliwej wieczności”.

c. Wierzysz niewątpliwie, że w dniu osta­tecznego sądu księgę spisaną wystawią, w któ­rej się zawiera wszystko, cośmy kiedykol­wiek uczynili— dobre lub złe. Otóż ś. Bernard mówi, że dla każdego z nas własne sumienie jest księgą. Dla roztrząsania tej księgi, oraz  dla poprawienia omyłek tam zaszłych, wszyst­kie inne księgi wynalezione zastały.

d. Gdy dusza z ciałem się rozstanie, oprócz księgi sumienia, żadnej innej ze sobą nie weźmie. Jasno z tej księgi pozna, dokąd ma iść i co otrzymać.

Naturalną księgą jest sumienie, kto ją dobrze i pilnie czyta, kto ją codzień przed oczy sobie stawia i rozbiera, ten nieza­wodnie dobroci Boskiej dozna, do szczęśliwej wieczności trafi. Czytaj tę księgę uważnie, co dzień.

3 .

a. Jesteś sługą ołtarza, wybranym z pośród wielu, pragniesz pewno coś miłego Bogu okazać, a tem samem na Jego miłość zasłużyć. Bernard święty poucza cię, jak masz sobie po­stąpić, mówiąc. „Bóg miłuje duszę, która w obliczu jego Jego rozważa i bez obłudy sądzi siebie samą“. Staraj się więc jak tylko mo­żesz do swej duszy wnikać, przed obliczem Pańskiem ją stawiać, co w niej jest zdrożnego usuwać, a tak miłą rzecz Bogu okażesz, na Jego względy zasłużysz, sam sobie najlepiej uczynisz.

b. Zaprawdę, miło jest rodzicom bardzo, gdy syn myśli o tem, aby rodzice z jego postępowania zadowoleni byli. I gdy spostrzeże coś niewłaściwego w sobie, zaraz to poprawić usiłuje, pierwej nim by jeszcze rodzice dostrze­gli. Również miło jest panu, gdy sługa roz­trząsa swe czyny względem pana i uważa, czy są wykonane według pańskiej woli czy też nie?

I ta to jest przyczyna, dla której Św. Jan Chryzostom zachęca, abyśmy często ra­chunek sumienia czynili, abyśmy się tym spo­sobem Bogu podobali i na miłość Jego zasłu­żyli.

c. „Jakąś dziś słabość swoją uleczył, jakie­muś się występkowi oparł, pod jakim względem lepszy jesteś“? Tak siebie zapytywał co dzień Seneka, jedynie światłem rozumu kierowany.

Jam sługa Chrystusa, prócz światła rozumu mam światło wiary, przykłady Świę­tych Pańskich mię wspierają; o wiele zatem pilniej i częściej winienem siebie zapytywać: „Com każdego dnia dla Boga i dla swej du­szy uczynił dobrego, iłem zawinił w Bożej służbie, jakiegom zaniedbał obowiązku”? Czym gorszy, czy lepszy, niżem był wczoraj?

Akt Strzelisty.

Do wybranych należeć pragnę, rzeczy to­bie miłej Panie radbym nigdy nie odmawiać,
o wieczność bardziej niż o doczesność mi chodzi; więc skoro to wszystko codziennym rachunkiem sumienia osiągnąć mogę, tak się urządzę, abym tej świętej czynności nigdy nie zaniedbał. Wspieraj mię tylko Panie, błagam pokornie!

• Rozmyślania o pokucie cz. 1 – Czym jest prawdziwa pokuta?

Ks. Antoni Chmielowski – ROZMYŚLANIA O POKUCIE I JEJ WARUNKACH, Petersburg, 1908 r. str. 21 – 30.