Ewangelia wg. św. Łukasza, Rozdz.6 (Biblia J. Wujka, z komentarzami)

ROZDZIAŁ 6
O zrywaniu kłosów i uzdrowieniu w dzień sobotni,
mianowaniu dwunastu Apostołów, i t. d.

(WERSJĘ BEZ KOMANTARZY PODAJEMY NA KOŃCU TEKSTU)

¹ I zstało się w szabbat wtóropierwszy, gdy szedł przez zboża, uczniowie rwali kłosy i jedli, wycierając rękoma. 
[ W szabat wtóropierwszy. Co to jest sza­bat wtóropierwszy powiedzieliśmy Mat. 12, 1.- (ś. Chryzostomem i Teofilaktem mniema, iż się tak nazywała każda sobota, która tuż następowała po jakiejkolwiek uroczystości, przypadającej w Piątek. Maldonatus rozumie, iż przez sobotę wtóropierwszą, oznacza się nie którakolwiek z wielu, lecz jedna pewna, która sama jedna tylko tem się imieniem nazywała, i z przypuszczeń, które przywodzi, robi wniosek, iż nią była sobota Zielonych Świątek, która dla tego się nazywała wtóropierwszą, że była wtórą pomiędzy trzema przedniejszemi uro­czystościami, Paschy, Zielonych Świątek i Namiotów, czyli Kuczek.0 Do czego przydać należy zdanie innych, którzy twierdzą, iż sobotą wtóropierwszą jest ta która pierwsza przypa­dała po drugim dniu Przaśnilców, czyli na drugi dzień po Wielkanocy, w którym składano na ofiarę snopek z pierwiastków zboża: od tego bowiem dnia, Lewit. 22, 15, trzeba było liczyć siedem tygodni aż do uro­ czystości Zielonych świątek, a następnie siedem sza­batów, w tym porządku i temi imionami: Sobota wtoropierwsza; wtórowtóra, wtórotrzecia, wrtóroczwarta,
wtóropiąta, wtóroszósta, wtórosiódma, tym samym spo­sobem jakim my liczymy niedziele po Wielkanocy: pier­wsza, druga, trzecia, czwarta, piąta, szósta, siódma.]

² A niektórzy z Faryzeuszów mówili im: Co czynicie, co się nie godzi w szabbaty? 

³ A Jezus odpowiadając, rzekł do nich: Aniście tego czytali, co uczynił Dawid, gdy sam łaknął i co z nim byli? 
[ Jezus odpowiadając. Za uczniów, wiedząc iż zarzu­ty te były czynione głównie przeciwko nauczycielowi — Aniscie tego czytali. Auiście tego nawet czytali, co jest tak powszechnie wiadomem. Patrz Wujka.]

⁴ Jako wszedł do domu Bożego i wziął chleby pokładne, i jadł, i dał tym, którzy z nim byli, których nie godzi się jeść, jedno tylko kapłanom? 
[ Wziął. Z a pozwoleniem najwyższego kapłana.]

⁵ I mówił im: Że syn człowieczy jest panem i szabbatu. 
[5. Jest panem i szabatu. Patrz, co się rzekło Mat.12 , 8.- (Twierdził, iż on mo­że dyspensować w obowiązku zachowania święta, gdyż jest panem nawet szabatu. Pan zaś wedle upo­dobania może postąpić z własnością swoją. Mark. 2,27, znajdujemy, iż Pan także rzeki: Szabat uczynion jest dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu, A tak Syn człowieczy jest panem też i szabatu. Któ­rego miejsca zdanie jest, iż zbawienie ludzkie należy przekładać nad zaęhowanie szabatu. Chrystus bo­wiem tak rozumuje: to co jest przeznaczonem dla jakiejś rzeczy, ustępować powinno temu dla kogo jest przyrządzone; a ponieważ szabat jest postanowiony dla człowieka, powinien więc ustępować człowiekowi, rozumie się jeżeli chodzi o zbawienie człowieka. We­dług tego wykładu, słowa syn człowieczy rozumieją się o każdym człowieku, a nie w szczególności o Chry­stusie.) ]

⁶ Zstało się też i w drugi szabbat, że wszedł do bóżnice i uczył. A był tam człowiek, a ręka prawa jego była uschła. 
[ Ręka prawa. Wyraża to większą niedolę; większą bowiem jest niedogodnością być pozbawionym ręki prawej niż lewej.]

⁷ I podstrzegali Doktorowie i Faryzeuszowie, jeśliby w szabbat uzdrawiał, aby naleźli, o co by nań skarżyli. 

⁸ A on wiedział myśli ich. I rzekł człowiekowi, który miał rękę uschłą: Wstań, a stań w pośrzodku. I powstawszy, stanął. 

⁹ I rzekł do nich Jezus: Pytam was, jeśli się godzi w szabbaty dobrze czynić czyli źle? Duszę zachować czyli zatracić? 
[Duszę. Życie, czyli człowieka. Znany i często się napotykający hebraizm.]

¹⁰ A pojźrzawszy po wszytkich, rzekł człowiekowi: Wyciągni rękę twoję. I wyciągnął; i przywrócona jest ręka jego. 
[A pojrzawszy po wszystkich. W greckim gdy spoj­rzał na nich w około, i nie było, ktoby odpowiedział.— Przywrócona. Do zdrowia.]

¹¹ A oni napełnili się szaleństwa i namawiali się, co by uczynić Jezusowi. 
[ Szaleństwa.W padli we wściekły gniew i sza­leństwo.]

¹² I zstało się w one dni, odszedł na górę modlić się. I nocował na modlitwie Bożej. 
[ Nocował. Trwał całą noc. — Na modlitwie Bożej. Na modlitwie do Boga Ojca swojego. Albo modlitwą Bo­żą jest modlitwa gorąca i mocna, w duchu mowy żydow­skiej, wedle której Bożem się mianuje to, co jest wybornem lub wielkiem, jak na przykład górami Bożemi nazywają się góry wyniosłe, cedrami Bożemi cedry nieboty­czne, Długo i gorąco się modlił, gdyż następnego dnia miał wybrać dwunastu apostołów. P. Wujka.]

¹³ A gdy był dzień, przyzwał uczniów swych i wybrał z nich dwunaście, które też nazwał apostoły: 
[ Wybrał z nich dwanaście. Na apostołów. Patrz, co się rzekło Mat. 10, 2. Patrz Wujka. (Mat. 10.2 – Chciał, żeby było dwunastu apostołów, dla wypełnienia figury dwunastu patryarchów; i jako z dwunastu patryarchów powstał według ciała cały naród Żydowski, tak z dwunastu apostołów rozsze­rzył się duchownie cały lud Chrześcijański.—Apostołów. Apostoł jest imię greckie; to samo znaczy co posłaniec. Nie każdy wszakże posłaniec od kogo bądź posłany zowie się po grecku apostołem, lecz ten który ustnie za­łatwia sprawę, dla której został wysłany, i którego łacinnicy nazywają oratorem albo legatem. Przez to zaś Chrystusa mianowanie, nazwa ta stała się imieniem go­dności, urzędu i władzy, tak jak imię Biskupa, które się wyprowadza od dozorcy i postrzegacza, jest też wyra­zem godności i władzy.) ]

¹⁴ Szymona, którego nazwał Piotrem, i Andrzeja brata jego, Jakuba i Jana, Filipa i Bartłomieja, 

¹⁵ Mateusza i Tomasza, Jakuba Alfeuszowego i Szymona, którego zową Zelotem, 

¹⁶ i Judę Jakubowego, i Judasza Iszkariota, który był zdrajcą. 

¹⁷ A zszedszy z nimi, stanął w polu i rzesza uczniów jego, i mnóstwo wielkie ludu ze wszytkiej Żydowskiej ziemie i z Jeruzalem, i z pomorza, i Tyru, i Sydonu; 
[ W polu. Na miejsca równem, na płaszczyźnie.—Rzesza uczniów. Rozumie innych uczniów, których miał oprócz dwunastu apostołów.— Z pomorza. Z krainy która leżała nad morzem Śródziemnem.]

¹⁸ którzy byli przyszli, aby go słuchali i byli uzdrowieni od niemocy swoich. I którzy nagabani byli od duchów nieczystych, uzdrawiani byli. 
[ Nieczystych. Patrz, co się rzekło Mat. 12, 43. ( Mat. 12,43. – Nieczysty duch. Tak się nazywa czart dla zmazy grzechowej, którą jest spla­miony, a także dla tego, iż pobudza ludzi do zaciągania sprosności grzechowych)]

¹⁹ I wszytka rzesza pragnęła się go dotknąć, abowiem moc wychodziła od niego i uzdrawiała wszytki. 
[ Wszystka rzesza. Każdy z rzeszy, kto jedno po­czuwał się do jakiej choroby.—Dotknąć. Jakiejkolwiek rzeczy należącej do niego, jak na przykład kraju szaty.— Moc. Skuteczność i siła uzdrawiająca.]

²⁰ A on, podniózszy oczy na ucznie swoje, mówił: Błogosławieni ubodzy, bo wasze jest królestwo Boże. 
[Błogosławieni ubodzy. Wytłumaczyliśmy to Mat.5, 3 –  (Mat. 5,4 –  Ubodzy duchem. Uczuciem i wolą, to jest którzy nie z konieczności, lecz z woli swojej są ubogimi, jaki­mi są zakonnicy, którzy dobrowolnie poślubiają ubóstwo. Od tego jednak błogosławieństwa nie wyłączają się ci, którzy ze spokojnym umysłem przestają na tem co jest, i bogactw chciwie nie pragną.]

²¹ Błogosławieni, którzy teraz łakniecie, bo będziecie nasyceni. Błogosławieni, którzy płaczecie teraz, bo się śmiać będziecie.
[Śmiać będziecie. Będziecie zażywali pociechy i ra­dości wiecznej.]

²² Błogosławieni będziecie, gdy was będą nienawidzieć ludzie i gdy was wyłączą, i będą sromocie, a imię wasze wyrzucać jako złe, dla Syna człowieczego. 
[ Wyłączą Ze społeczeństwa synagogi: skażą na więzienie lub wygnanie.— Imię wasze wyrzucać. Będą usiłowali zagładzić pamięć waszego imienia. — Dla Syna człowieczego. Bez żadnej waszej winy, lecz z przyczyny mojej.]

²³ Weselcie się dnia onego i radujcie się, bo oto zapłata wasza jest obfita w niebie. Bo wedle tego Prorokom czynili ojcowie ich. 
[ Weselcie się. Patrz Wujka.]

²⁴ Wszakże biada wam, bogaczom, bo macie pociechę waszę! 
[ Wszakże. Lecz przeciwnie. — Pociechę. Na wszel­kie nieszczęście, jeśli jakie was spotkają. — Waszę. Nie prawdziwą, lecz taką jakiej żądacie i szukacie.]

²⁵ Biada wam, którzyście się nasycili, abowiem łaknąć będziecie! Biada wam, którzy się teraz śmiejecie, bo będziecie narzekać i płakać! 
[ Nasycili. Pokarmem, napojem, i obfitością dóbr tego życia. — Łaknąć będziecie. W życiu przyszłem będziecie cierpieli bezustanny głód. — Śmiejecie. Od­dajecie się śmiechowi i weselu.— Płakać. Płaczem wiecz­nym.]

²⁶ Biada, kiedy o was dobrze mówić będą ludzie, bo wedle tego czynili fałszywym prorokom ojcowie ich! 
[Wedle tego. Toż samo, tym samym sposobem.— Fałszywym prorokom. Dawnym fałszywym owym proro­kom i oszustom, o których wspomina Pismo ś., którzy im się więcej podobali pospólstwu, tern się więcej nie podobali Bogu.—Ojcowie. Przodkowie.—Ich. Żydów owe­go wieku. Patrz Wujka.]

²⁷ Ale wam powiadam, którzy słuchacie: Miłujcie nieprzyjacioły wasze, czyńcie dobrze tym, co was nienawidzą. 

²⁸ Błogosławcie tym, co was przeklinają, a módlcie się za tymi, którzy was potwarzają. 

²⁹ I kto cię bije w policzek, nastaw i drugiego; a temu, któryć by brał płaszcz, i sukniej nie zabraniaj. 
[ I kto cię bije. Tośmy wytłumaczyli Mat. 5, 39 — Sukniej. Chociaż tobie bardzo potrzebna. (Mat. 5, 39 – I stąd nowochrzczeńcy (także się litery trzymając) błąd swój wywie­rają, twierdząc, iż się chrześcijaninowi pozywać ani prawować nie godzi. Jako i Luter stąd dowodził, że się Chrześcijanie Turkom bronić nie mają, ani przeciwko nim walczyć. Lecz Pan Chrystus temi słowy nie zakazujeć prawnej, albo innej sprawiedliwej obrony: ale cierpliwości uczy, aby człowiek z swojej strony wolał raczej krzywdę cierpieć, a niźli się mścić albo prawować. Bo ani Pan Chrystus, ani Paweł święty tej się litery trzymali, o nasta­wieniu drugiego policzka.)]

³⁰ I każdemu, który by cię prosił, daj; a kto bierze, co twojego jest, nie upominaj się. 
[ Któryby cię prosił. U ciebie. Daj, o co cię proszą; tym się bowiem sposobem pozyskuje wzajemna mi­łość, i pokój się zachowuje.— Nie upominaj się. Ze szko­dą miłości i dóbr zacniejszych.]

³¹ A jako chcecie, aby wam ludzie czynili, także im i wy czyńcie. 
[ Chcecie. Chcielibyście w podobnem zdarzeniu.]

³² A jeśli miłujecie te, którzy was miłują, co za dziękę macie? Abowiem i grzesznicy miłują, co ich miłują. 

³³ A jeśli dobrze uczynicie tym, którzy wam dobrze czynią, co za dziękę macie? Abowiem i grzesznicy to czynią. 

³⁴ A jeśli pożyczacie tym, od których się spodziewacie odebrać, co za dziękę macie? Abowiem i grzesznicy grzesznikom pożyczają, aby tyleż odebrali. 
[ Spodziewacie odebrać. Nie rzecz pożyczoną (bo gdyby nie było nadziei odebrania tej rzeczy, nie byłoby to pożyczką, ale darowizną), lecz wzajemną pożyczkę, żeby i oni nawzajem wam pożyczyli, albo inne jakie wy­świadczyli dobrodziejstwo.— Tyleż odebrali. Takąż samą pożyczkę, gdy wyniknie potrzeba.]

³⁵ A tak miłujcie nieprzyjacioły wasze, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się stąd nie spodziewając, a będzie wielka zapłata wasza i będziecie synmi Nawyższego: abowiem on dobrotliwy jest przeciw niewdzięcznym i złym. 
[ Niczego się stąd nie spodziewając. Nie mając ża­dnego względu na to żeby otrzymać jakie wynagrodze­nie lub korzyść — Będziecie synmi Najwyższego. I pokaże się, iż jesteście synami Najwyższego Boga i naśladow­cami jego dobrotliwości.— Przeciw niewdzięcznym . Nawet względem niewdzięcznych — I złym . On bowiem czy­ni że słońce jego wschodzi na dobre i złe, i t. d. Mat 5, 45. P. Wujka.]

³⁶ A tak bądźcie miłosierni, jako i Ociec wasz miłosierny jest. 
[Miłosierni. Łaskawi, dobroczynni, uczynni, ludzcy, łatwi do wyświadczenia dobrodziejstw.]]

³⁷ Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni. Nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni. Odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczono. 
[ Nie sądźcie. Patrz, co się rzekło Mat. 7,1.— Nie potępiajcie Jest to tłumaczenie poprzedzającego, nie sądźcie; do sędziego bowiem należy potępiać. — Nie bę­dziecie potępieni. Od Boga. P. Wujka ]

³⁸  Dawajcie, a będzie wam dano. Miarę dobrą i natłoczoną, i potrzęsioną, i opływającą dadzą na łono wasze. Bo tąż miarą, którą mierzycie, będzie wam odmierzono. 
[ Dawajcie. Bliźnim to czego potrzebują. — Będzie wam dano. Od Boga to co wam może dopomóc i uczynić błogosławionymi, — Miarę dobrą. Jeśli bę­dziecie hojnymi i dobroczynnymi, otrzymacie od Boga wielką zapłatę za dobrodziejstwa. — Natłoczoną. Przenośnia wzięta od zwyczaju tych, którzy mierzą rzeczy sypkie jak np. pszenicę, ci bowiem rzeczy mierzące się przytłaczają rękami, potrząsają miarkę, żeby pszenica osiadła i więcej się jej zmieściło. — Na łono wasze. To jest, wam, żebyście mieli i na wieki posiadali, albowiem to, co się daje na łono nasze, jest naszem, i nie łatwo się nam odejmuje. — Odmierzono. Tyleż i daleko wię­cej będzie oddano.]

³⁹ I powiedział im i podobieństwo: Izali może ślepy ślepego prowadzić? Azaż nie obadwa w dół wpadają? 
[ Prowadzić. Być przewodnikiem w drodze. — Azaż nie obadwa w dół w padają? Patrz, co się rzekło Mat.15, 14. ( Mat.15, 14.- I nauczyciel i uczeń niegodziwości, chybaby uniewinniała niewiadomość niemożebna do pokonania, jakową nie była w nauczycielach i Faryzeuszach). Wymierzone to zdanie przeciwko doktorom za­konnym i faryzeuszom, jak się pokazuje z miejsca przy­toczonego ś. Mateusza.]

⁴⁰ Nie jest ci uczeń nad mistrza, lecz doskonały każdy będzie, będzie li jako mistrz jego. 
[ Nie jest ci uczeń nad mistrza. Potwierdza to, co był powiedział pokazując, iż ci którzy mają takich nau­czycieli, jakimi byli doktorowie zakonni i faryzeuszowie, nie mogą lepiej i słuszniej rozumieć jak oni. Patrz, co się rzekło Mat. 10, 24, gdzieśmy ten wiersz wytłuma­czyli. — Lecz doskonały każdy będzie. Doskonałym jest, albo się ma zwykle za takiego, kto nauką i umiejętno­ścią dorównywa mistrzowi swojemu.]

⁴¹ A cóż widzisz źdźbło w oku brata twego, a tramu, który jest w oku twoim, nie baczysz? 
[ Źdźbło. Lekkie uchybienia. — Tramu. Grzechów ciężkich.]

⁴² Abo jako możesz rzec bratu twemu: Bracie, dopuść, że wyrzucę źdźbło z oka twego, sam tramu w oku twym nie bacząc? Obłudniku, wyrzuć pierwej tram z oka twego, a tedy przejźrzysz, abyś wyjął źdźbło z oka brata twego. 

⁴³ Abowiem nie jest drzewo dobre, które czyni złe owoce; ani drzewo złe, które czyni owoc dobry.
 [Albowiem nie jest drzewo dobre. Wytłumaczylśmy to Mat. 7,18. ( Mat. 7,18. –Nie może drzewo dobre owoców złych rodzić. Przy­wodzi Pan bardzo prawdopodobny znak, przez który mogą być odróżnieni dobrzy od złych, fałszywi prorocy i nauczyciele od prawdziwych, jest zaś ten: którzy tylko czynią uczynki dobre nie raz i dwa razy, lecz stale i długo, ci są dobrymi: którzy tak samo złe czynią, ci są źli i ich się wystrzegać należy.)]

⁴⁴ Bo każde drzewo z owocu swego bywa poznane: bo nie zbierają z ciernia fig ani z głogu zbierają winnych jagód. 

⁴⁵ Człowiek dobry z dobrego skarbu serca swego wynosi dobre, a zły człowiek ze złego skarbu wynosi złe. Abowiem z obfitości serca usta mówią. 
[ Człowiek dobry. Patrz, co się rzekło Mat. 12, 34. — (Mat. 12, 34 – mówi, iż jest rzeczą naturalną, zwyczajną; prawie bowiem zawsze dobrzy do­brze, a źli źle mówią; i jeśli się czasem dzieje inaczej, to się zdarza i przeciw naturze, i przeciw zwyczajowi, i nie może być długotrwałem).]

⁴⁶ Przeczże mię zowiecie, Panie, Panie, a nie czynicie, co powiadam? 
[ Przeczże mię zowiecie. Patrz Wujka]. 

⁴⁷ Wszelki, który przychodzi do mnie a słucha mów moich i czyni je, okażę wam, komu jest podobnym. 
[ Przychodzi do mnie. Żeby się nauczyć prawdy.— Słucha. Ze szczerym umysłem i ochotną wolą.]

⁴⁸ Podobny jest człowiekowi dom budującemu, który wykopał głęboko i założył fundament na skale. A gdy wezbrała powódź, otrąciła się rzeka o on dom, a nie mogła go poruszyć, bo był założony na skale. 
[ Człowiekowi dom budującemu. Tośmy wytłumaczyli Mat. 7, 24. P. Wujka. (Mat. 7, 24 – Mówi się o tym, który swoje postępowanie i sposób życia, który się nie zasa­dza na jednej czynności, lecz na dobrem urządzeniu ca­łego życia, opiera na fundamencie trwałym, to jest na zachowaniu nauki Ewangelicznej, prawej wierze i do­brych uczynkach; taki bowiem, chociaż przypadną wia­try pokus, i ona gwałtowna burza ostatecznego sądu, będzie trwał jednak niewzruszony, gdy tymczasem budo­wanie tego, który słuchał wprawdzie, lecz posłyszanej prawdy w uczynku nie okazał, ma ulegnąć wielkiej ruinie. ]

⁴⁹ Lecz ten, który słucha, a nie czyni, podobien jest człowiekowi, który buduje dom swój na ziemi bez gruntu: o który otrąciła się rzeka i natychmiast upadł. I zstało się obalenie domu onego wielkie.

 

Wykład X. J. Wujka

3. Aniście tego czytali. Doktorowie i faryzeuszowie chlubili się umieję­tnością, i rozumieniem Pisma ś. ale Zbawiciel nasz głupstwo i nieumiejętność ich często pokazuje. Tak dzisiejszy heretykowie samym sobie wykład i wyrozumienie Pisma przypisują: ale katolikom nie trudno pokazać, iż albo nic, albo mało pisma rozumieją.

12. Nocował na modlitwie. Patrz, jakie Pan przygotowanie uczynił, pierwej niźli apostoły obrał. Dając przy­kład Kościołowi pilnej i nieprzestajnej modlitwy natenczas, gdy kapłany święcą, i każdemu który co znacznego chce począć ku chwale Bożej.

13. Które nazwał apostoły. Acz apostoł po grecku tylko znamionuje posłańca, albo posła: wszakże to jest imię najwyższego urzędu, przełożeństwa i godności w kościele Pana Chrystusowym: z którego kiedy wypadł Judasz, na to miejsce Maciej był wybrany, aby liczbę dwanaście napełnił. Przetoż się strzeż zdrady heretyków, któ­rzy stąd dowodzą, że apostołowie, jako posłowie, nie mogli nic inszego czynić albo mówić, jedno co im wyraźnie zlecono. Tegoć też fortelu używają, przekładając dozorcę miasto biskupów, kędy w greckim stoi: starsze miasto kapłanów, gdzie po grecku stoi miasto pokuty upamiętanie (…) Jakoby te słowa nic więcej nie znaczyły, jedno to co z wierzchu podawają: chocia w Piśmie coś większego znaczą. Patrz Mat. 3, 2 i 6. Calvin, instit. lib. 4, cap. 8 num. 4.

14. Symona. Piotr w liczbie apostołów wszędy przodek trzyma, też i przed Jędrzejem starszym bratem swoim, i pierwej od Chrystusa powołanym. Patrz Mat. 10, 2.

23. Weselcie się. Wszystkie utrapienia i prześladowania które katoliki dla Chrystusa i powszechnej wiary po­tykają, prawdziwie są wielkie błogosławieństwa, i zasługują zapłatę żywota wiecznego. Z drugiej strony wszystkie szczęścia tego świata bez Chrystusa i wiary prawdziwej, nie są nic inszego, jedno ustawiczna nędza, i początek wiecznego potępienia Jak . 1,1.
26. Biada kiedy o was będą dobrze mówić. To przeklęctwo należy właśnie dzisiejszym heretykom, którzy takież próżną chwałą swych uczniów i słuchaczów uniesieni, wdzięczne im rzeczy umyślnie powiadają, i uszy ich łechcą: i tak je na duszy zabijają. Jako i fałszywi prorocy czynili, które niezbożni oni i cieleśni Żydzi zalecali i wielce ważyli. Rzy.16, 14. II. Tim. 4, 3.

35. Nic się z tąd nie spodziewając. Nie tak rozumieć masz, żebyć się ani sumy pożyczonej spodziewać nie go­dziło (boćby to już był nie pożyczek ale darowanie), ale abyś pożyczał, niespodziewając się żadnej nagrody, ani zy­sku dla onego pożytku, oprócz samej sumy pożyczonej, a zapłaty i nagrody od samego Boga. Co snadnie obaczysz, wejrzawszy w te słowa, które Pan przed tern mówi: Jeśli pożyczacie tym, od których się spodziewacie odebrać, cóż za zapłatę mieć będziecie? Boć i grzesznicy grzesznikom pożyczają, aby zarówno odebrali: to jest aby im podobne albo równe oddali dobrodziejstwo, aby im zasię w potrzebie pożyczyli. Ale wy pożyczajcie i dobrze czyńcie, nie względem żadnej nagrody i zapłaty od ludzi, ale tylko od samego Boga, ver. 34. 

37. Nie sądźcie. Nie zakazujeć Pan tymi słowy sądzić urzędowi, tak du­chownemu jako i świeckiemu (jako sobie dumają nowochrzczeńcy) któremu owszem sądzić rozkazano. Ani zakazuje człowiekowi samego siebie pożytecznie sądzić. Ani zakazuje złego złym, Judasza zdrajcą nazywać: i złoczyńcę od urzędów, i heretyki od kościoła osądzone i potępione, mieć za pogany i jawnogrzeszniki. Ale zakazuje tym, co nie są na urzędzie posądzać bliźnich swoich: zwłaszcza z nienawiści, albo ze złego domniemania: słowa i sprawy ich dobre albo i średnie (które z dobrego serca wyniść mogły) we złe obracając, i na gorszą stronę wykładając. Jako na on czas posądzali żydowie dobre i święte mowy i sprawy Pana Chrystusowe. A dziś heretykowie, nauki i cere­monie kościelne.

46. Przeczże mię zowiecie, Panie, Panie, a nie czynicie, co powiadam?  Cić pewnie wiarę mają: boby bez niej Pana wzywać nie mogli. Rzym. 10,14. A jednak tu widzimy, iż nie dosyć na wierze: a iż nie sama niewiara jest grzechem: jako uczy Luter. Gdyż ani sami katolicy i prawowierni, choćby też wielką wiarą prawdziwe cuda czynili przez imię Pana Chry­stusowe. wszakże bez dobrych uczynków zbawienia dostąpić nie mogą. Ktemu obacz, którzy to są, co zawsze w gębie mają Panie, Panie: co im jednak najmniej nie pomoże, gdyż tak uczynki dobre zelżyli, i sprawiedliwość chrześcijańską ludziom ohydzili. Mat. 7,21.

48. I założył fundament na skale. Ten gruntownie buduje, który ma wiarę i uczynki dobre: A ten lepak na piasku buduje, który ufa w wierze, albo w czytaniu i umiejętności Pisma: ale nie czyni ani żywię według Pisma.

 

https://atomic-temporary-160379284.wpcomstaging.com/biblia-jakuba-wujka/

¹I zstało się w szabbat wtóropierwszy, gdy szedł przez zboża, uczniowie rwali kłosy i jedli, wycierając rękoma. ²A niektórzy z Faryzeuszów mówili im: Co czynicie, co się nie godzi w szabbaty? ³A Jezus odpowiadając, rzekł do nich: Aniście tego czytali, co uczynił Dawid, gdy sam łaknął i co z nim byli? ⁴Jako wszedł do domu Bożego i wziął chleby pokładne, i jadł, i dał tym, którzy z nim byli, których nie godzi się jeść, jedno tylko kapłanom? ⁵I mówił im: Że syn człowieczy jest panem i szabbatu. ⁶Zstało się też i w drugi szabbat, że wszedł do bóżnice i uczył. A był tam człowiek, a ręka prawa jego była uschła. ⁷I podstrzegali Doktorowie i Faryzeuszowie, jeśliby w szabbat uzdrawiał, aby naleźli, o co by nań skarżyli. ⁸A on wiedział myśli ich. I rzekł człowiekowi, który miał rękę uschłą: Wstań, a stań w pośrzodku. I powstawszy, stanął. ⁹I rzekł do nich Jezus: Pytam was, jeśli się godzi w szabbaty dobrze czynić czyli źle? Duszę zachować czyli zatracić? ¹⁰A pojźrzawszy po wszytkich, rzekł człowiekowi: Wyciągni rękę twoję. I wyciągnął; i przywrócona jest ręka jego. ¹¹A oni napełnili się szaleństwa i namawiali się, co by uczynić Jezusowi. ¹²I zstało się w one dni, odszedł na górę modlić się. I nocował na modlitwie Bożej. ¹³A gdy był dzień, przyzwał uczniów swych i wybrał z nich dwunaście, które też nazwał apostoły: ¹⁴Szymona, którego nazwał Piotrem, i Andrzeja brata jego, Jakuba i Jana, Filipa i Bartłomieja, ¹⁵Mateusza i Tomasza, Jakuba Alfeuszowego i Szymona, którego zową Zelotem, ¹⁶i Judę Jakubowego, i Judasza Iszkariota, który był zdrajcą. ¹⁷A zszedszy z nimi, stanął w polu i rzesza uczniów jego, i mnóstwo wielkie ludu ze wszytkiej Żydowskiej ziemie i z Jeruzalem, i z pomorza, i Tyru, i Sydonu; ¹⁸którzy byli przyszli, aby go słuchali i byli uzdrowieni od niemocy swoich. I którzy nagabani byli od duchów nieczystych, uzdrawiani byli. ¹⁹I wszytka rzesza pragnęła się go dotknąć, abowiem moc wychodziła od niego i uzdrawiała wszytki. ²⁰A on, podniózszy oczy na ucznie swoje, mówił: Błogosławieni ubodzy, bo wasze jest królestwo Boże. ²¹Błogosławieni, którzy teraz łakniecie, bo będziecie nasyceni. Błogosławieni, którzy płaczecie teraz, bo się śmiać będziecie. ²²Błogosławieni będziecie, gdy was będą nienawidzieć ludzie i gdy was wyłączą, i będą sromocie, a imię wasze wyrzucać jako złe, dla Syna człowieczego. ²³Weselcie się dnia onego i radujcie się, bo oto zapłata wasza jest obfita w niebie. Bo wedle tego Prorokom czynili ojcowie ich. ²⁴Wszakże biada wam, bogaczom, bo macie pociechę waszę! ²⁵Biada wam, którzyście się nasycili, abowiem łaknąć będziecie! Biada wam, którzy się teraz śmiejecie, bo będziecie narzekać i płakać! ²⁶Biada, kiedy o was dobrze mówić będą ludzie, bo wedle tego czynili fałszywym prorokom ojcowie ich! ²⁷Ale wam powiadam, którzy słuchacie: Miłujcie nieprzyjacioły wasze, czyńcie dobrze tym, co was nienawidzą. ²⁸Błogosławcie tym, co was przeklinają, a módlcie się za tymi, którzy was potwarzają. ²⁹I kto cię bije w policzek, nastaw i drugiego; a temu, któryć by brał płaszcz, i sukniej nie zabraniaj. ³⁰I każdemu, który by cię prosił, daj; a kto bierze, co twojego jest, nie upominaj się. ³¹A jako chcecie, aby wam ludzie czynili, także im i wy czyńcie. ³²A jeśli miłujecie te, którzy was miłują, co za dziękę macie? Abowiem i grzesznicy miłują, co ich miłują. ³³A jeśli dobrze uczynicie tym, którzy wam dobrze czynią, co za dziękę macie? Abowiem i grzesznicy to czynią. ³⁴A jeśli pożyczacie tym, od których się spodziewacie odebrać, co za dziękę macie? Abowiem i grzesznicy grzesznikom pożyczają, aby tyleż odebrali. ³⁵A tak miłujcie nieprzyjacioły wasze, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się stąd nie spodziewając, a będzie wielka zapłata wasza i będziecie synmi Nawyższego: abowiem on dobrotliwy jest przeciw niewdzięcznym i złym. ³⁶A tak bądźcie miłosierni, jako i Ociec wasz miłosierny jest. ³⁷Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni. Nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni. Odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczono. ³⁸Dawajcie, a będzie wam dano. Miarę dobrą i natłoczoną, i potrzęsioną, i opływającą dadzą na łono wasze. Bo tąż miarą, którą mierzycie, będzie wam odmierzono. ³⁹I powiedział im i podobieństwo: Izali może ślepy ślepego prowadzić? Azaż nie obadwa w dół wpadają? ⁴⁰Nie jest ci uczeń nad mistrza, lecz doskonały każdy będzie, będzieli jako mistrz jego. ⁴¹A cóż widzisz źdźbło w oku brata twego, a tramu, który jest w oku twoim, nie baczysz? ⁴²Abo jako możesz rzec bratu twemu: Bracie, dopuść, że wyrzucę źdźbło z oka twego, sam tramu w oku twym nie bacząc? Obłudniku, wyrzuć pierwej tram z oka twego, a tedy przejźrzysz, abyś wyjął źdźbło z oka brata twego. ⁴³Abowiem nie jest drzewo dobre, które czyni złe owoce; ani drzewo złe, które czyni owoc dobry. ⁴⁴Bo każde drzewo z owocu swego bywa poznane: bo nie zbierają z ciernia fig ani z głogu zbierają winnych jagód. ⁴⁵Człowiek dobry z dobrego skarbu serca swego wynosi dobre, a zły człowiek ze złego skarbu wynosi złe. Abowiem z obfitości serca usta mówią. ⁴⁶Przeczże mię zowiecie, Panie, Panie, a nie czynicie, co powiadam? ⁴⁷Wszelki, który przychodzi do mnie a słucha mów moich i czyni je, okażę wam, komu jest podobnym. ⁴⁸Podobny jest człowiekowi dom budującemu, który wykopał głęboko i założył fundament na skale. A gdy wezbrała powódź, otrąciła się rzeka o on dom, a nie mogła go poruszyć, bo był założony na skale. ⁴⁹Lecz ten, który słucha, a nie czyni, podobien jest człowiekowi, który buduje dom swój na ziemi bez gruntu: o który otrąciła się rzeka i natychmiast upadł. I zstało się obalenie domu onego wielkie.

 

 

---

BIBLIA ŁACIŃSKO -POLSKA CZYLI PISMO ŚWIĘTE STAREGO I NOWEGO TESTAMENTU PODŁUG TEKSTU ŁACIŃSKIEGO WULGATY I PRZEKŁADU POLSKIEGO X. JAKÓBA WUJKA T. J. Z KOMENTARZEM MENOCHIUSZA T. J. Tom IV, Wilno. 1907r.